Menu
Het is maandag, het begin van een nieuwe week én tijd voor een nieuwe etappe. Vandaag lopen we van Hoogeveen naar Meppel. We beginnen onze dag bij het Alfa-college in Hoogeveen. Hun schoolgebouw is onlangs volledig verbouwd en nu helemaal duurzaam én circulair. Onder het genot van een kopje koffie krijgen we van de scholieren een korte uitleg over hun nieuwe schoolgebouw.
Ook vandaag lopen er weer een heleboel mensen mee, onder anderen Wethouder Jaap van der Haar van de gemeente Meppel en Alex van Oost, directeur van innovatielab NICE. Het belooft een mooie dag te worden, met een druk programma vol leuke, duurzame initiatieven. We zijn er klaar voor!
De podcastgast van vandaag is John Kerkhoven, de directeur van Kalavasta. Kalavasta is een onafhankelijk strategisch adviesbureau dat als doel heeft om te bevorderen dat de relatie tussen mens en klimaat, hulpbronnen en natuur weer in een duurzaam evenwicht wordt gebracht. Ze willen mensen in laten zien dat duurzame evenwichten noodzakelijk én mogelijk zijn, en doen onderzoek naar innovatieve oplossingen en strategieën om die duurzame evenwichten ook daadwerkelijk te bereiken.
De podcast van vandaag staat dan ook in het thema van de grote versnelling (niet in 2050, maar in 2030 naar netto nul uitstoot) en de verduurzaming van het energiesysteem.
Nederland ligt voor een groot deel onder zeeniveau, en zakt steeds verder weg. Verzakking van de bodem door oxidatie van veengronden is een proces dat in Nederland en elders al eeuwen aan de gang is. We gaan het vandaag echter hebben over een andere vorm van bodemverzakking, als gevolg van smeltend permafrost, veroorzaakt door klimaatverandering. Permafrost komt voor in koude noordelijke gebieden als Alaska, Canada, Scandinavië en Siberië.
Permafrost is grond die nooit helemaal ontdooit. Een deel smelt in de zomer, om dan in de winter weer te bevriezen. Door de opwarming van de aarde ontdooit de permafrost ’s zomers sneller dan voorheen en dringt de dooi steeds dieper in de grond door. Dat brengt allerlei processen op gang, die elkaar ook weer beïnvloeden. Een van de meest zichtbare gevolgen van de smeltende permafrost is het verzakken van de bodem. Hele bossen in Siberië komen schots en scheef te staan in de wijkende grond. Dit verschijnsel noemen we ‘dronken bomen’.
Maar, het smelten van de permafrost heeft nog meer vervelende consequenties. De boomgrens schuift, door een combinatie van stijgende temperaturen en veranderende bodem, op naar het noorden. Op andere plekken wordt het land door het smeltwater zo drassig dat je juist weer moerasvegetatie krijgt. Zo ontstaat een heel ander landschap. Dat heeft allerlei nog grotendeels onbekende effecten op bijvoorbeeld de migratie van vissen in rivieren, het leefgebied van rendieren en de broedgebieden voor vogels.
Misschien wel het meest drastische effect van de smeltende permafrost is dat het proces de hoeveelheid broeikasgas in de atmosfeer kan vermeerderen, waardoor de opwarming van de aarde nog sneller toeneemt. Permafrost zit vol met dode plantenresten. Als deze nu langzaam ontdooien, ontstaat er bijvoorbeeld meer bacteriële activiteit, waardoor ze gaan rotten. Daarbij komt koolstofdioxide vrij en in nat gebied methaan, dat nog een veel sterker broeikasgas is dan CO2. Het is dus van groot belang dat we de opwarming van de aarde tot 1,5 graad beperken, om te voorkomen dat grote delen permafrost ontdooien en er nog grotere hoeveelheden broeikasgassen in de atmosfeer terecht komen!
We wandelen in Meppel langs het eerste all-electric ziekenhuis van Nederland, waarvan de bouw in december 2021 voltooid is. Op het dak van het nieuwe Isala ziekenhuis komen circa 400 zonnepanelen en daarnaast krijgt het nieuwe ziekenhuis drie warmtepompen. Bij de oplevering in 2021 voldoet het complex aan de hoogste eisen op het gebied van duurzaamheid, energiebesparing, hygiëne, flexibel ruimtegebruik en comfort. Het ziekenhuis van de toekomst dus!
Op het einde van de dag verzorgen de studenten bij Innovatielab NICE een hapje en een drankje voor de wandelaars. Er is een proeverij zijn van verschillende hapjes met o.a. boekweit, insecten, aardbeien. Deze heerlijke producten worden ons aangeboden door de studenten en een lokale boer.
NICE is een plek waar jonge mensen kunnen werken aan vraagstukken op het gebied van circulaire economie. Door te innoveren, ontdekken en experimenteren helpen ze met hun nieuwe kennis de transitie naar een circulaire economie te maken. Een kringloopeconomie of circulaire economie is een economisch en industrieel systeem waarin geen eindige grondstofvoorraden worden uitgeput en waarin reststoffen volledig opnieuw worden ingezet in het systeem.
Tijdens de proeverij vertellen de studenten ons over het ‘Korte Ketens’ project van NICE. Dat project houdt zich bezig met het ontwikkelen van een ander voedselsysteem. Veel voedselproducenten zitten klem in een systeem waarin zij aan een hele lijst eisen moeten voldoen die lokale, kleinschalige, circulaire voedselproductie in de weg staan. Voedselproducenten, supermarkten en consumenten houden elkaar op deze manier in een houdgreep. Met het model van de korte voedselketen wordt het eigenaarschap van de producten weer bij de producenten gelegd, hetgeen ook weer ruimte creëert voor een landschapstransformatie.
Na 25 kilometer komt er ook een einde aan dag 6. We komen aan op station Meppel, waar we nog een koek en City Water aangeboden krijgen van de NS bij de Stationshuiskamer. We hebben vandaag weer veel mooie voorbeelden van duurzame initiatieven gezien, van een circulaire school tot een all-eletric ziekenhuis. Deze voorbeelden laten zien: het kan als je het wilt!
Morgen lopen we weer verder van Meppel naar Zwolle, zien we jou daar?
Wij kijken met een voldaan gevoel terug op alweer dag 6 van de Climate Miles. Voor wie nog wil nagenieten of er niet bij kon zijn, maar graag een idee van de sfeer krijgt, is hier de dagvideo van de etappe Hoogeveen – Meppel. Veel kijkplezier!
